Orta Almanya‘nın en büyük şehirlerinden biri olan Leipzig, Avrupa’nın kültürel gelişimine katkı sunan önemli bir merkez. Slavların 7. yüzyılda Elster, Pleisse ve Parthe nehirlerinin buluştuğu bölgedeki ıhlamur korusunun yanına kurduğu, ismi “ıhlamur ağaçlarının olduğu yer” anlamına gelen Lipsk Köyü, zamanla Leipzig’e dönüştü. 16. yüzyıldan itibaren kültürel alanda yaşanan gelişmeler, kenti bu alanda öncü bir konuma getirdi.
Saksonya eyaletinin kuzey batısında, fuar, üniversite, kitap, kültür ve sanatla anılan şehir, müzik ve barış devriminin de kahramanı olarak anılıyor. Köklü tarihi geçmişe sahip Leipzig hakkında bilinmeyen ve dünyayı etkileyen birçok ilk bulunuyor.
1. İlk ders kitabı basımı
Basım yayın ve matbaa alanında Avrupa’nın öncü şehri olan Leipzig, 500 yılı aşkın süredir bu alanda teknolojik gelişmelerin yaşandığı bir yer. Yarım milyonu aşan nüfusuyla eski Doğu Almanya’nın en büyük ikinci şehri Leipzig’de Dünyanın ilk ders kitabı 1507’de basıldı.
2. İlk günlük gazete
Modern anlamda dünyada yayınlanan ilk günlük gazetesi 1650 yılının Temmuz ve Eylül ayları arasında Leipzig’de basıldı. Üzerinde tarih yerine sıra numarası bulunan Einkommende Zeitungen gezetesinin ilk sayısının 1 Temmuz gününe ait olduğu düşünülüyor. Gazetelerden 68 tanesi İsveç’te Uppsala Üniversitesi’nde saklanıyor.
3. Bölümler halinde yayınlanan ilk ansiklopedi
Konusunda uzman isimlerin katkılarıyla 1731-1750 arasında çıkarılan 64 ciltlik Universal-Lexicon, Johann Zelder yönetiminde hazırlandı. Geliri iyi olmayan bir kitap satıcı olan Zelder, kendisine ek gelir sağlamak üzere ansiklopedi işine girdi.
4. İlk kitap dizisi
Dünyada bilinen ilk kitap dizisi, ‘İngiliz Yazarları Dizisi’ adıyla, 1841’de Leipzig’de Christian Bernhard Tauchnitz tarafından yayınlandı. Dizinin ilk kitabı ise Edward Bulwer-Lytton‘un Pelham adlı kitabıydı. Kitaplar İngiliz ve Amerikalı turistlere satılmak amacıyla İngilizce yayınlanmıştı.
5. İlk çift başlı oyun kartları
Leipzig Savaşı’nın anısına 1813’te basılan ve dünyadaki ilk çift başlı oyun kartı serisi olarak bilinen kartlar, beklenen ilgiyi görmedi. Oyun kartlarındaki papazlar müttefiklerin krallarını, valeler orduları yöneten mareşalleri, damlar kralların eşlerini temsil ediyordu.
6. İlk ruh bilim laboratuvarı
Leipzig Üniversitesi’nde 1879’da Alman Bilimadamı Wunt tarafından kurulan, dünyanın ilk ruh bilim laboratuvarı alanında önemli çalışmalara imza attı. Ruh bilim alanındaki gelişmeler 1889’da Fransa’da ikinci laboratuvarın açılmasını sağladı.
7. İlk seyahat çeki
Banka teminat mektubu niteliğinde kullanılan ilk seyahat çeki, Robert Herries tarafından bulundu. Ancak tüm alışveriş ve hizmetlerde kullanılabilen modern anlamdaki seyahat çeki 1891’de, Leipzig’deki Hotel Hauffe’de William Fargo tarafından imzalandı.
8. Halk kullanımına açılan ilk televizyonlu telefon
Alman Posta Bakanı Freiherr von Eltz Rübenach tarafından Leipzig Ticaret Fuarı’nın açılış günü olan 1 Mart 1936’da halkın hizmetine sokulan ilk televizyonlu telefonun, yalnızca ari ırktan olanların kullanılmasına izin verildi. Bu telefon kulübelerinin karşılıkları Berlin ve Nürnberg’teydi.
9. Esnafın kurduğu ilk orkestra
Dünyada esnafların bir araya gelerek oluşturduğu ilk orkestra 1743’te Leipzig Gewandhausadıyla kuruldu. Klasik müzik dinleyicileri için bir cennete dönüşen şehir, dünyaca ünlü müzisyen, besteci Johann Sebastian Bach‘ın da memleketi.
10. Almanya’yı birleştiren ilk adımlar
Doğu ve Batı olmak üzere iki parçaya ayrılan Almanya’nın birleşmesine giden süreçte, barış sinyalleri ilk olarak Leipzig’te atıldı. 1982 ile 1989 arasında her pazartesi günü toplanan insanlar St. Nicholas Kilisesi‘nde dua etti, siyasi baskılara karşı demokrasi ve barış talebinde bulundu.
Arap Kahve Ağacı ismiyle Almanya’da açılan ilk kahvehane, dünyanın ilk tıp dergisi yayını, Almanya’da lisans düzeyindeki ilk kütüphanecilik eğitimi, Almanya’daki ilk kitap koruma merkezi Leipzig’in diğer ilklerden yalnızca birkaçı.
Avrupa ve dünyayı etkileyen birçok gelişmeye öncülük eden Leipzig, ilginç özellikleriyle görülesi bir destinasyon. Berlin’den Leipzig’e trenle bir saatte geliniyor. Dresden’den ulaşım ise biraz daha uzun sürüyor. Ama Leipzig’e uğramak harcanan zamana değer, kendisi başlıbaşına birkaç gün ayrılması bir destinasyon.
